Skip to main content

Geografia i demokratyzacja



Dlaczego niektóre kraje są demokracjami a inne nie? Na te pytanie politolodzy odpowiadają w różny sposób. Niektórzy kładą nacisk na znaczenie geografii. Ogólnie mówiąc, kraje położone w łagodnym rejonie klimatycznym mają większą szansę na demokratyzację. Łagodny klimat sprzyja rozwojowi agrokultury i rolnictwa, które są niezbędne do wyżywienia coraz to większej rzeszy ludzi. Im więcej ludzi, tym bardziej skonsolidowany system państwowy który specjalizuje się w pobieraniu podatków w zamian za gwarancję bezpieczeństwa i stabilności. Kraje w rejonach tropikalnych nie rozwijają tak sprawnego systemu biurokratycznego co prowadzi do braku stabilizacji instytucji, a więc i braku demokracji. (Zbyt) Prostym testem tej teorii jest policzenie demokracji europejskich i afrykańskich.

Geografia ma także znaczenie w innym sensie - izolacji. Kraje górzyste (Szwajcaria), lub otoczone wodą (Anglia, USA), korzystają z naturalnych barier które chronią je przed atakami państw sąsiednich. Im mniej wojen tym większa stabilność. Kraje o terenie płaskim (Polska) są o wiele bardziej narażone na wojny i konflikt z sąsiadami. A więc według politologów kładzących nacisk na znaczenie geografii, Europa jest kolebką demokracji ponieważ wygrała loterię klimatyczną co pozwoliło jej na rozwój ekonomiczny, militarny i demokratyczny. 

Ujawnia się tutaj największa słabość teorii geograficznych - jeżeli demokratyzacja uzależniona jest głownie od czynników klimatycznych które są poza kontrolą ludzką to czy decyzje jednostek w ogóle mają jakiekolwiek znaczenie dla demokratyzacji? Myśle, że tak. Geografia oczywiście ma znaczenie, ale nie należy jej przypisywać nazbyt dużego znaczenia. W pewnym sensie teoria ta jest również poprawna politycznie ponieważ znieważa ona ciężko wypracowany dorobek kulturowy i polityczny Europy uzasadniając jej sukces przypadkiem historii. Z drugiej strony usprawiedliwia defekty krajów na przykład afrykańskich obarczając całą winą niesprzyjające warunki klimatyczne. 

Udana demokratyzacja jest wynikiem wielu współdziałających czynników od położenia geograficznego, po jakość liderów politycznych, rodzaj instytucji i jakość instytucji, opinię publiczną, kulturę, a kończąc na religii i wskaźnikach ekonomicznych.

Comments